مکانیزم های دفاعی مانورهای روان شناختی هستند که افراد به طور ناهشیارانه و غیرارادی در مقابل اضطراب آن را به کار می گیرند.
گرچه همه افراد در زندگی روزمره خود از مکانیزمهای دفاعی استفاده می کنند، اما آنچه جنبه بیمارگونه مکانیزمهای دفاعی را به ارمغان می آورد استفاده شدید و طولانی مدت آن در برخی از مشکلات زندگی می باشد.
مثلا مکانیزم خیالبافی را همه افراد استفاده می کنند، اما زمانی بیمارگونه می شود که افراد دائما نیازهای خود را در عالم خیال ارضا نمایند.
در ذیل به مهمترین مکانیزم های دفاعی اشاره می شود (کومر، ۲۰۰۱، شولتز، به نقل از کریمی و همکاران، ۱۳۷۸، رأس به نقل از جمالفر، .(۱۳۸۲ ۱.
سرکوبی:
مهم ترین و رایج ترین مکانیزم دفاعی سرکوبی است. یعنی راندن مفاهیم غیرقابل قبول به عمق ناهشیار، به دیگر سخن افراد سعی می کنند رویدادهای ناخوشایند زندگی خود را فراموش کنند.
فروید در تحقیقات خود متوجه شد، بیماران وی برای مخفی کردن حالت های درونی خود از روشهای گوناگونی مانند طفره رفتن، سکوت کردن، عوض کردن مطالب... که بیانگر مکانیزم دفاعی سرکوبی می باشد سعی در پنهان کردن اضطراب خود داشتند.
او بر این باور است، استفاده افراطی از مکانیزم دفاعی سرکوبی باعث قطع ارتباط واقعی فرد با محیط خارج می شود و یکی از مهم ترین علل روان نژندی در افراد به حساب می آید.
فرافکنی:
یعنی نسبت دادن تمایل ناپسند خود به دیگران. یعنی اگر فردی به نام علی از تقی خوشش نیاید به او می گوید تو که با من خوب نیستی. درواقع علی تمایلات ناپسند خود را به تقی نسبت داده است. در این مکانیزم من قادر نیست به طور مناسب با تمایلات درونی مقابله کند. به همین جهت برای کنترل آن، آن را به دیگران نسبت می دهد.
این ضرب المثل که کافر همه را به کیش خود میپندارد. نمونه ای از فرافکنی است. فرافکنی به وسیله اکثر روانکاوان به منزل یک مکانیزم دفاعی عمومی پذیرفته شده است و اساس تهیه آزمونهای فرافکنی در ارزیابی شخصیت گردیده است.
واکنش سازی:
یعنی شخص رفتاری را نشان میدهد که درست عکس تکانه ها و تمایلات او می باشد. مثلا مردی که احساسات هم جنس بازی دارد، شديدأ واکنشهای ضدهم جنس بازی از خود نشان میدهد. در این مکانیزم «من» یک روزنه غیرمستقیم برای تخلیه فشارهایی که به وسیله تکانه ها و تمایلات سرکوب شده ایجاد می شود. پیدا می کند.
اغلب مشکل است بتوانیم تشخیص دهیم که رفتار انسان تجلی واقعی یک تمایل واقعی است یا اینکه تجلی یک تکانه متضاد. با این وجود یکی از ویژگی های بارز مکانیزم واکنش سازی پافشاری در رفتار وسواس و تکرار آن می باشد به همین جهت این مکانیزم شخصیت فرد را خشک و غیرقابل انعطاف و جزمی می کند.
بنابراین در مواردی که خشکی رفتار به طور مبالغ آمیزی در رفتار کسی دیده می شود، می توان تا حدودی به وجود این مکانیزم شک کرد. انکار با استفاده از این مکانیزم، فرد به سادگی اطلاعات مربوط به منبع خارجی اضطراب را نادیده می گیرد.
مثلا زنی که بعد از طلاق دچار اضطراب فراوانی می شود با استفاده از این مکانیزم اضطراب را نادیده می گیرد و می گوید من بعد از طلاق متولد شده ام. یا زنی که غده ای در سینه اش احساس می کند ولی از قبول این که غده مزبور ممکن است غده سرطانی باشد، از رفتن به پزشک امتناع میورزد و می گوید چیز مهمی نیست.
گرچه با استفاده از این مکانیزم افراد آرامش موقتی به دست می آورند، اما اضطراب ناشی از وجود مشکل همیشه به سطح هشیاری فشار می آورد تصعيده این مکانیزم برخلاف مکانیزم های دفاعی دیگر که مخرب هستند می تواند موثر و سازنده باشد.
یعنی تکانه ها و انگیزه های ناپسند اجتماعی به صورت رفتارهای مورد قبول جامعه تجلی می یابد. مثلا کسی که رفتارهای خصومت آمیز فراوانی در خود احساس می کند، ممکن است به سمت ورزش بوکس روی آورد و در این زمینه فرد برجسته ای شود.
فروید معتقد است اکثر هنرمندان و نوابغ شاهکارهای هنری و خلاقانه خود را با استفاده از این مکانیزم و با استفاده از تصعيد عقده ها و تمایلات سرکوب شده، خلق کرده اند. درواقع تصعید شکل خاصی از جابه جایی است که جنبه مثبت، سازندگی و خلاقیت دارد. گرچه این مکانیزم عقده ها و امیال سرگرفته شده را در مسیر مثبت و سازنده متجلی می سازد، اما باعث ارضا کامل آن نیاز یا تمایل نخواهد شد.
بازگشته یعنی فرد برای رهایی از یک تعارض به مراحل اولیه رشد بازگشت می کند. مراحلی که در آن فرد برای رفتار خود مسئولیتی نداشته است یا کمتر ناکام کننده بوده است. این مکانیزم زمانی به کار گرفته می شود که شخص دچار ناکامی و شکست شود.
در نتیجه جهت دور شدن از تلخی های ناشی از شکست به مراحل پایین تر زندگی باز می گردد که در آن مراحل راحت تر و کامیاب تر بوده است.
مثل کودک بزرگتری که با تولد نوزاد دیگر، موقعیت رجحان یافته خود را در خانواده از دست میدهد و برای اینکه دوباره مورد توجه خانواده قرار گیرد رفتارهای بچه گانه که پایین تر از سن....
تعداد پروپوزال های قابل دانلود : 5 پروپوزال با فرمت WORD و قابل ویرایش
کد محصول : 1972
عنوان پروپوزال ها:
عنوان پروپوزال شماره (1) :
اثربخشی زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خودتنظیمی بر کیفیت روابط زناشویی و صمیمیت زناشویی زوجین در آستانه طلاق
عنوان پروپوزال شماره (2) :
اثربخشی آموزش مهارت های زندگی( حل مسئله و شناخت و مدیریت هیجان) بر سلامت عمومی، رضایت از زندگی و علائم روان شناختی در دختران نوجوان
عنوان پروپوزال شماره (3) :
بررسی رابطه بین نارسایی هیجانی، باورهای انگیزشی و خودناتوان سازی دانش آموزان دختر دبیرستان شهر ایلام
عنوان پروپوزال شماره (4) :
تاثير آموزش مديريت استرس بر توانمند سازي بهزيستي روانشناختي مادران داراي فرزند معلول
عنوان پروپوزال شماره (5) :
بررسی رابطه تاب آوری، مدیریت خشم و کیفیت سرپرستی والدين در میان دختران پایه 11 رشته تجربی درمنطقه 2 تهران
