در واقع پژوهشهای توصیفی شامل تمامی مطالعات مبتنی بر «مشاهده طبیعی»، «مشاهده مشارکتی»، «مطالعات آرشیوی»، «مطالعات تحلیل محتوا»، «مطالعات تحولی، (رشدى) و «مطالعات همبستگی» است. 

مشاهده طبیعی:

به مشاهده آزمودنیها در محیط و موقعیتهای طبیعی، بدون تلاش برای دستکاری یا کنترل متغيرها، مشاهده طبیعی گفته می شود؛ مانند مشاهده روابط بین مادر و کودک در مهد کودک (هنگامی که مادر برای تحویل گرفتن کودک مراجعه می کند) به منظور بررسی میزان دلبستگی بین آن دو. 

مشاهده مشارکتی:

به معنی حضور پژوهشگر در محیط مورد مشاهده است بدین صورت که گاهی لازم است برای روشن تر شدن مسئله مورد مطالعه، پژوهشگر با آزمودنیها مراوده داشته باشد تا جوانب مختلف موضوع مورد مطالعه را در درون محیط بسنجد و ارزیابی کند؛ مانند پژوهشگری که برای بررسی باورها و مکانیسمهای سازگاری زندانیان حبس اید، به زندان می رود و وانمود می کند که او نیز زندانی ابد است و برای مدت مشخصی به عنوان عضو آن گروه به مشاهده رفتار، نگرش و برداشتهای ذهنی آنان می پردازد. 

مطالعات آرشیوی :

در این نوع مطالعات، پژوهشگر در جمع آوری اطلاعات هیچ گونه نقشی نداشته، بلکه از داده هایی که قبلا ثبت شده و در آرشیو با بانک اطلاعاتی موجود است، استفاده می کند. این نوع مطالعات می تواند بر روی پدیده های طبیعی (میزان شیوع اختلالات روانی پس از زلزله با سیل) یا اطلاعات مربوط به دادگاهها (مثلا سن و ویژگیهای اقتصادی و اجتماعی افراد طلاق گرفته در طول یک دوره زمانی خاص) یا اطلاعات پلیس (میزان جرم و پزه ثبت شده در یک منطقه خاص یا در یک زمان خاص) انجام گیرد .

مطالعات تحاليل محتوا:

زمانی که پژوهشگر قصد تحلیل متن گفتاری با نوشتاری خاصی را دارد، از این پژوهش استفاده می کنند؛ مثلا پژوهشگری می خواهد بداند که آیا میزان «همدلی، درمانگر با بیمار زمانی که هر دو یک جنسیت دارند بیشتر است یا زمانی که دارای دو جنسیت متفاوت اند؟ در چنین شرایطی پژوهشگر باید متن جلسات درمانی در حالتها و شرایط مختلف را ثبت نموده، سپس بر اساس مقوله های مورد نظر محتوای جلسات را بررسی کند؛ مثلا تعداد نصایح، تعداد تأییدات، تعداد مكثها، تعداد جملات حمایتی، تعداد جملات معترضه 

مطالعات همبستگی:

رایج ترین پژوهشهای غیر تجربی، مطالعات همبستگی است. در مطالعات هسنگی پژوهشگر غالبا به دنبال آزمون فرضیه ای است که در آن وجود ارتباط بین دو یا چند متغیر پیش بینی شده است. به بیان دیگر، یک پژوهش همبستگی برای بررسی روابط احتمالی بین متغیرها، به مشاهده آنها همان طور که در طبیعت وجود دارند - بدون هیچ گونه دستکاری - می پردازد. به طور کلی در تمامی پژوهشهای توصیفی، روایی درونی پایین، ولی روایی بیرونی بالاست.