اما در اصل نوعی گفتگوی آزاد است که هدف اصلی آن گردآوری اطلاعات پیرامون موضوع خاصی است (توجه داشته باشید که این چهار چوب با پروتکل پژوهش که اشاره به نقشه کلی مطالعه داشته و در بر گیرنده طرح پژوهش، روشهای نمونه گیری و غیره است، تفاوت دارد).
مصاحبه معمولا به صورت حضوری انجام می گیرد، اما گاهی ممکن است به صورت تلفنی نیز انجام شود.
از طرف دیگر پرسشنامه به یک سری سؤالات نوشتاری ساختمند اشاره دارد که معمولا پاسخهای کتبی را ایجاب می کند. فهرست نشانگان یا «فهرستهای رفتاری» و «سیاهه» نوعی پرسشنامه اند که یک گروه از سؤالات را در شکل مشابهی طرح کرده و از پاسخگر می خواهند تا آن سؤالاتی که در موردش مصداق دارد مشخص نماید.
دو نمونه از سیاهه هایی که به طور گسترده ای از آنها استفاده می شود عبارت اند از «آزمون افسردگی بک (بک، استیره و گاربین ، ۱۹۸۸) که مقیاسی است با ۲۱ سؤال برای سنجش شدت افسردگی و نمونه دوم «فهرست نشانگان» معروف به اس - سی - ال - ۹۰ است (دروگاتیز، ۱۹۷۷).
این مقیاس یک فهرست ۹۰ سؤالی است که تعداد و شدت نشانگان روان شناختی را اندازه گیری می کند. یک پرسشنامه ممکن است از چندین زیرمقیاس یا مقیاسهای فرعی تشکیل شده باشد که هر یک از آنها یک سازه هماهنگ درونی را اندازه گیری می نماید مانند مقیاسهای فرعی افسردگی، خصومت و جسمانی کردن نشانه ها در آزمون اس - سی - ال - ۹۰ یا مقیاسهای استرس - افسردگی و اضطراب در آزمون دس" أوي باوند و لوی باوند، ۱۹۹۱).
اگر چه به طور گسترده ای از واژه «زمینه یابی» یا «تحقیق پیمایشی» استفاده شده، به طور روشن و صریح تعریف نشده است. این واژه معمولا به پژوهشهایی گفته می شود که به طور نظام دار روی یک نمونه متوسط با بزرگ، به صورت مصاحبه با ارسال پرسشنامه از طریق پست انجام می گیرد.
چگونگی اجرا. از آنجایی که اطلاعات و داده های خودسنجی ممکن است از طریق پرسشنامه های کتبی یا مصاحبه جمع آوری شود، پژوهشگران باید توجه کنند که کدام سبک و روش اجرا بهتر با اهداف پژوهشی آنها هماهنگ است، آنگاه روش مورد نظر را انتخاب کرده، به کار برند. برتریهای پرسشنامه های کتبی عبارت اند از:
- پرسشنامه ها غالبا استانداردند (جمله بندیها در تمامی موارد و در مورد همه آزمودنیها یکسان هستند).
- به پاسخگر اجازه می دهند تا سؤالات را به طور خصوصی و در زمان مقتضی پاسخ دهند.
- از طریق سیستم کدگذاری می توان اطلاعات محرمانه پرسشنامه ها را حفظ کرد.
بنابراین به طور بالقوه می توان مطالبی را که به لحاظ اجتماعی ناخوشایند یا غیر قانونی اند پوشش داد (موضوعاتی مانند مسائل جنسی با استفاده از مواد مخدر و مشروبات الکلی).
. استفاده از پرسشنامه به لحاظ اقتصادی ارزان تر و مقرون به صرفه است.
از طرف دیگر مصاحبه این مزیت را دارد که در آن می توان از «انعطاف پذیری» و «ایجاد رابطه» بین مصاحبه گر و پاسخگر استفاده کرد.
همچنین مصاحبه، پژوهشگر را قادر می سازد تا برای روشن ساختن منظور پاسخگر، به جستجوی چیزهایی که پاسخگر به طور «ارتجالی» و «خود انگیخته» اشاره نکرده است بپردازد و برای فرا رفتن از پاسخهای سطحی، پرسشهای پیگیری را مطرح نماید.
مزایای دیگر عبارت اند از:
در مصاحبه، پژوهشگر اطمینان می یابد که پاسخگر تمامی سؤالات را پاسخ داده است می تواند دستورالعملهای پیچیده تری ارائه کرده، بررسی نماید که آیا پاسخگر آنها را خوب فهمیده است.
در مصاحبه ترتیب سؤالات را می توان با توجه به شرایط پاسخگر و مصاحبه تغییر داد مصاحبه به پاسخگر اجازه می دهد تا سؤالات خود را از مصاحبه گر بپرسد.
غالبا برای روان شناسان بالینی و مشاوران، مصاحبه جذاب تر است؛ چرا که می توانند از مهارتهای خود در انجام مصاحبه به خوبی استفاده کنند. این مهارتها معمولا توسط آن دسته از روانشناسانی که آموزشهای بالینی نداشته اند یا از مهارتهای مصاحبه بالینی برخوردار نیستند، ناارزنده سازی می شود.
با وجود این، چیزهای نیاموخته دیگری نیز در مصاحبه وجود دارد که روان شناسان بالینی و مشاوران بایستی آن را انجام دهند؛ چرا که انجام مصاحبه پژوهشی کاملا متفاوت از مصاحبه تشخیصی و یا درمانی است.
