اعتقادات، افکار، نگرش ها و طرحواره ها شناختی از جمله موارد مرتبط با شناخت است که باید بررسی و اصلاح شود.
شناخت درمانی به افراد چگونگی کنترل و تفسیر این موارد را می آموزد. (میلنر و ابیرن، ۲۰۰۴) شناخت درمانگران به وجود افکار خودآیند در ذهن و تأثیر آنها بر شناخت معتقدند.
اینان معتقدند محتوای افکار خودآیند برگرفته از تجارت گذشته فرد است اما هجوم آن بدون خواست و اراده فرد صورت می گیرد. از دید شناخت گرایان دستیابی به اعتقادات، افکار، نگرشها و محتوای افکار خودایند و تغییر آنها ممکن است (میشل، ۱۹۹۹) ، اما می توان به افراد نحوه تغییر افکار نادرست و جایگزینی افکار درست را آموزش داد تا به این وسیله باورها و افکاری که در گذشته در دهن جای داده و آنها را به اشتباه حتمی، قطعی، و لازم الاجرای دانستند کنار گذارند و به جای آن رفتار نگرش ها و باورهایی را که با واقعیت هماهنگ است و موجب رشد فرد می شود را جایگزین کنند.
از جمله شیوه هایی که شناخت درمانگران در تغییر نحوه شناخت و تفکر استفاده می کنند تصویر سازی ذهنی است. البته این تنها شیوه ای نیست که در شناخت درمانی مطرح و مورد استفاده است.
شناخت درمانگران از فنون بسیاری به ویژه فنون مطرح در رفتار درمانی بهره می گیرند. اما هدف درمان شناختی تغییر نحوه تفکر و شناخت است. به همین سبب هنگام به کارگیری فنون سایر رویکردها آنها را به گونه ای تغییر می دهند که دستکاری و تصحیح شناخت را ممکن سازد.
از اقدامات انجام شده در مشاوره شناخت درمانی استفاده از نوارهایی است که قبلا ضبط شده است. این نوارها حاوی خلاصه مطالبی است که مشاوره شناخت درمان در هر جلسه ارائه می دهد.
