توضیحات: پرخاشگری یکی از اختلالات رفتاری است که در تمامی انسانها به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان، به صورت های مختلف بروز می کند. مختصصان و روان شناسان تاکنون تعاریفی مختلف از پرخاشگری ارایه داده اند که لازم است به بعضی از آنها اشاره کنیم در لغت نامه فارسی، پرخاشگری به معنای ستیزه جویی آمده است (دهخدا و معین) « انکینسون» معتقد است، پرخاشگری رفتاری است که پیامد آن صدمه رساندن جسمانی و زیانی به فرد دیگر و نابود کردن دارایی افراد است. همچنین « باندورا» پرخاشگری، را رفتاری می داند که از جهت اجتماعی، مخرب و صدمه زننده است.
به زعم «كان»، پرخاشگری به حالتی گفته می شود که در آن فرد، منفی باف است، نسبت به همه چیز شک و تردید دارد و با نظر منفی به آنها می نکرد و سرانجام « ارونسون» می گوید: پرخاشگری از ویژگی های فری و غریزی است و در این حالت، انسان، حیوانی پرخاشگر و ستیزه جوست بدین ترتیب هر یک از مختصصان علوم رفتاری، به برخی از ویژگی های پرخاشگری توجه دارند و در عین حال، در یک محور یعنی صدمه رسانی به دیگران هم عقیده هستند. اما به اعتقاد نگارنده، تعریفی جامع و کامل است که بتواند زوایای متعدد پرخاشگری، از جمله ظلم به دیگران و آزاررسانی مالی و جانی به همنوعان و حتی حیوانات، نباتات و جامدات را در بر گیرد. به عبارت دیگر، پرخاشگری به رفتاری گفته می شود که منجر به تجاوز به حقوق فردی و اجتماعی دیگران می گردد. در واقع، هر رفتاری که به صورت گفتاری و جسمانی باعث آزاررسانی به دیگران شود، پرخاشگری نام می گیرد.
۱) مراحل پرخاشگری در افراد مختلف پرخاشگر و ستیزه جو، میزان و نوع پرخاشگری متفاوت و نیز دارای مراحل مختلف است.
- اولین مرحله پرخاشگری ساده و سطحی است. در این مرحله ستیزه جویی، فرد پرخاشگر، از سخنان درشت گفتن آغاز شده و در مراحل بالاتر به صورت تمایلات دگر آزاری یا سادیسمی (آسیب زدن و گاز گرفتن گوشت بدن طرف مقابل) بروز می کند. مرحله شکل گیری، مرحله دوم پرخاشگری است. در این مرحله باید از کودکان و نوجوانان در هنگام بروز خشم و نفرت آنها نسبت به طرف مقابل، مراقبت کرده، چرا که اگر کودکی چند بار این عمل را تکرار کرد و مانع جدی در می آمیزد و به گونه ای که در این مرحله به بعد تغییر رفتار کودک بسیار مشکل تر خواهد بود لذا باید اولیا و مربیان کودک، آنجایی که جای مقاومت و ایستادگی است، مقاومت کنند و آنجایی که جای تربیت و ایثار است.
سازندگی و فداکاری نمایند مرحله سوم، مرحله شدت و تشدید پرخاشگری است. چناچه پرخاشگر در دوره کودکی از مرحله اول (ساده) و مرحله دوم (شکل گیری) بگذرد، به مرحله (شدت) می رسد که نه تنها تغییر آن بسیار مشکل است، بلکه فرد پرخاشگر در سنین بالاتر تمایلی مضاعف را برای ستیزه جویی و ظلم به دیگران ابزار می دارد و تا پرخاشگری نکند. آرام نمی گیرد. لذا شایسته است که اصلاح رفتار نابهنجار پرخاشگری در آنها، در همان مرحله اولیه صورت گیرد. هر چند که سطح پرخاشگری آنها از موقعیتی به موقعیت دیگر متفاوت است، اما از لحاظ تداوم رفتار پرخاشگرانه در طول زمان نیز با هم فرق می کند. مطالعات علمی و تجربی نشان داده است که کودکانی که در سال های اولیه زندگی به شدت پرخاشگرند، به احتمال زیاد در نوجوانی، جوانی و بزرگسالی هم پرخاشگر هستند.
برخی از مطالعات هم نشان می دهند که ثبات پرخاشگری در میان دختران و پسران متفاوت است. به طوری که پرخاشگری دختران در طول زمان، کمتر از پسرهاست ولی با وجود این، چندین مطالعه دیگر نشان داده است که دخترها و پسرها از این لحاظ با یکدیگر، تفاوتی ندارند. به طور کلی به نظر می رسد که پرخاشگری با جنسیت وأبدله مستقیمی دارد، چرا که در میان حیوانات، خروس نسبت به مرغ و گوسفند نر نسبت به ماده، برخاشگری بیشتری دارند و حتی تحقیقات نشان داده است که میمون های ماده در حفاظت از بچه های خود پیوسته دقت بیشتری دارند. و میمون های نر، پرخاشگری بیشتری نشان داده اند. بدین ترتیب در بین انسانها هم بیشتر ظالمان و خون آشامان روزگار، از جنس مذکر بودداند تا جنس مؤنث. ۲) اختلالات رفتاری پرخاشگری: اختلال رفتاری پرخاشگری را به دو دسته اجتماعی و غیر اجتماعی) تقسیم کرده اند.
محققین تفاوت این دو دسته را این گونه بیان کرده اند که پرخاشگران اجتماعی در مقایسه با پرخاشگران غیر اجتماعی، ظرفیت هایی برای ارتباط با همسالان خود ارتباط اجتماعی شرم و احساس گناه - از خود نشان می دهند. پرخاشگران غير اجتماعی از طریق داشتن رفتار ضد اجتماعی آشکار و ناتوان در درک نقش ها و احساسات دیگران مشخص میشوند. پرخاشگری یکی از واکنش هایی است که انسان در برخورد با ناکامی و محرومیت از خود نشان می دهد و چون همیشه با ازدیاد ضربان قلب، زیاد شدن نیروی جسمانی و.... همراه است، لذا بعضی آنرا مکانیسم دفاعی نمی دانند می گویند شخص به عوض پرخاشگری، می تواند از مکانیسم های دفاعی دیگر که تعادل روانش را به هم می زند. استفاده کند (ابراز وجود) واتسون» مؤسس و بیانگذار مکتب رفتارگرایی معتقد است که انسان با سه غریزه پرخاشگری، عشق و ترس بدنیا می آید و اصولا حوتات گوشتخوار پرخاشگر هستند و پرخاشگری در حیوانات گوشتخوار به مراتب بیشتر از حیوانات علفحوار است، پس در واقع این حالت، به طور نسبی است.
برای دانلود کامل این مبانی نظری لازم است فایل آن را خرید کنید...
