از آنجایی که ارتباط کودک با مادر، نخستین ارتباط معنادار او را در زندگی اش تشکیل می دهد، نوع تفکر مادر نسبت به او، چگونگی رفتار مادر و نیز چگونگی درک و تفسیر مادر نسبت به رفتاری که او انجام می دهد، تاثیر عمیقی می گذارد بر تصویری که او از خودش می سازد. اگر مادر، شخصیت بی ثبات و تغییر پذیری داشته باشد، کودک خردسال نه فقط تصویر ذهنی گنگ و مبهمی نسبت به خود خواهد داشت؛ بلکه احساسات مربوط به اضطراب را نیز توسعه خواهد داد، چرا که او نمیداند در کدام بخش از احساسات و عواطف مادر جا دارد. در صورتی که او احساس کند مادرش او را طرد می کند و یا خواهر و برادرش را به اوترجیح می دهد، خودپنداشتی همراه با احساس قربانی شدن در او ایجاد می شود هنگامی که کودک خردسال، ارتباطات اجتماعی اش را با سایر اعضا خانواده برقرار می نماید، رفتار آنها با او به تحول خودپنداشتش کمک می کند. دخترها به عنوان یک گروه، خودپنداشتهای نامطلوب تری را نسبت به پسرها در خانه گسترش می دهند. ثبات موجود در خانه نیز رشد و تحول خودپنداشت را تحت تاثیر قرار میدهد. در صورتی که کودک به واسطه جدایی، از عشق و محبت مادر محروم گردد، تأثیر آن بر رشد و تحول خودپنداشتش زیانبارتر از این است که والدین او را طرد کنند او بدون توجه به علت این جدائی، خود را فردی طرد شده تلقی مینماید. هر چه کودک خردسال تر باشد، مشکلات به وجود آمده در خانواده به دلیل مرگ، فرار و یا طلاق، تاثیر زیانباتری را بر خودپنداشت او خواهد گذاشت (کلک ۱۹۹۶). وجود ناپدری یا نامادری مخصوصا یک نامادری با توجه به ارتباط بین کودک و والدین غیر اصلیش، می تواند تاثیرات بیمارگونه حاصل از مشکلات بوجود آمده در خانواده را به حداقل برساند و یا برعکس آنها را تشدید نماید. هر چه سن کودک کمتر باشد، احتمالا ارتباط بهتری برقرار می شود و تاثیر اعمال شده بر تحول خودپنداشت کودک، همان گونه که آنها را تفسیر می نماید، بیشتر از تاثیر تجاربی است که با آنها داشته است. کودک در درون و بیرون از خانه بتدریج می آموزد که آدمها نسبت به جنسیت زن و مرد، گروه های نژادی، مذاهب گوناگون، سطح اقتصادی - اجتماعی خانواده و نیز نسبت به افراد در سنین مختلف، نگرش های خاصی را کسب می کنند. او در می یابد چنین نگرش هایی بسیار وسیع است و شیوه عملی و رفتار افراد متعلق به گروههای مختلف را تحت تاثیر قرار میدهد؛ بنابراین کلیشه های فرهنگی و نیز نگرش های یاد گرفته شده نسبت به افراد در چنین الگوهای کلیشه ای جای می گیرند.

موضوع پیشنهادی روانشناسی :

بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی والدین با عزت نفس و خودپنداره کودکان...