با این حال، فرهنگ مذهبی غالبی که فرد در آن زندگی می کند می تواند موجب کشمکش های درونی در وی شود.
چنین کشمکش هایی بر سر اعتقاد و باور می تواند نتیجه این باشد که فرد معنای بیشتری را برای زندگی جستجو می کند، به دنبال یک نظام اعتقادی است که ارزش های اخلاقی را در کودکان القا کند، یا به دنبال حمایتی از سوی جامعه با ایمان می باشد، و همین مسئله می تواند برای فردی که در جستجوی معنویت است ایجاد استرس منفی کند.
پژوهش ها نشان میدهد که افرادی که در خانواده های مذهبی رشد نیافته اند، در مراحل بعدی زندگی نیز گرایشی به مذهب نخواهند داشت، مگر اینکه تحت تأثیر تجارب بسیار قوی هیجانی و اجتماعی قرار گیرند.
اینگونه تجارب فردی، شخص را قادر می سازد تا از قوه عقلانیت خود فراتر رفته یا به آن به عنوان تنها راه رسیدن به حقیقت کمتر اعتماد کند و در نتیجه ایمان آورد.
با این حال، این فرایند به طور کلی می تواند نسبتأ اضطراب آور باشد.
از سوی دیگر، افراد معتقد ممکن است که با موضع گیری های آیین مذهبی خود بر سر تمامی مسائل توافق نداشته باشند.
برای مثال ممکن است که یک زن کاتولیک با موضع کلیسای خود بر سر جلوگیری از بارداری یا سقط جنین مخالف باشد، یا یک مرد اپیسکاپالین با موضع کلیسای خود بر سر همجنس بازی مخالفت کند، و یا یک نوجوان پنتکاستال اصول کلیسای خود علیه مصرف الکل یا دخانیات را نپذیرد.
اینگونه مخالفت ها می تواند فرد را دچار چالش درونی و نیز تضاد اجتماعی با دیگر اعضای خانواده یا دوستان نزدیک خود در تشکیلات مذهبی کند.
به گفته اکسین، برخی افراد راه حل این مسئله را در شیوه هایی مرسوم به " مذهب به سبک کافه تریا " یا " معنویت آنگونه که خودت انجامش میدهی" دانسته اند، بدین صورت که از باورهای مذهبی مختلف تنها اصولی را انتخاب می کنند که موافق با عقاید شخصی شان باشد.
اینکه آیا این نوعی از بیان آزادی و حق انتخاب فردی است و یا اینکه خود فریبی است، مسئله ای است که خود جای بحث دارد.
