ارائه دهندگان و طرفداران این رویکردها معتقدند بین فرایندهای فکری، حالات هیجانی، مشکلات روانی و رفتار افراد رابطه وجود دارد.
تغییر هنگامی دائمی و مفید خواهد بود که افکار غیرعقلانی تغییر یابند. از آنجا که افکار منشاء هیجانات و رفتار هستند. با این تغییر حالات هیجانی تغییر یافته و رفتار مناسب و مطلوبی از افراد سر میزند. افکار دربرگیرنده بینش و نگرش انسان نسبت به محیط خود است چنانچه انسان، عواملی با افرادی را در وقوع حادثه ای ناخوشایند مؤثر بداند نگرش ناخوشایندی نسبت به آنها پیدا می کند.
این حالت موجب ایجاد احساس ناخوشایند می شود. چنین فردی رفتاری خصمانه نسبت به این موارد نشان خواهد داد. اما تغییر افکار و تصحیح آنها نگرش و احساس را تغییر می دهد. این تغییر موجب بروز رفتاری مناسب خواهد شد.
از جمله اقدامات رویکردهای رفتاری - شناختی آموزش نحوه پیش بینی فواید یا عواقب یک رفتار است. بنابراین مشاوران این رویکردها بیشتر به رابطه تأکید داشته و نقش یک هدایتگر و راهنما را برعهده دارند.
