1. مقدمات یا پیشینه تحقیق.

این مرحله در بر دارنده دو گام اساسی است:

الف) گام علمی شامل انتخاب عنوان و موضوع پژوهش و مشخص کردن الگوی مفهومی مطالعه، مرور پیشینه با متون مربوط به پژوهش ، طرح سؤالات پژوهش و مسائل مربوط به اجرای آزمون؛

ب) گام سازمانی شامل کارهای اداری و پیگیریهای سازمانی که بیشتر مقدمات اداری انجام مطالعه، امکانات پژوهش، مسائل مالی و مجوزهای لازم و غیره را دربر می گیرد.

گاهی اوقات مشاهده می شود که محققان به این بخش از تحقیق توجه لازم را نشان نداده، نسبت به گامهای نخستین (و البته اساسی پژوهش کم لطفی می کند.

شاید یکی از دلایل آن اضطراب و نگرانی شروع یک طرح تحقیقاتی، یعنی گام نهادن در یک جاده نو و ناشناخته باشد و شاید هم محدودیتهای زمانی و تعجیل در انجام مطالعه - به هر دلیل - عامل اصلی آن باشد.

ما در جای خودش به اهمیت این مرحله پرداخته و یادآوری می کنیم که توجه و دقت و صرف وقت کافی در این مرحله، بار مراحل بعدی را سبک تر کرده، راه سفر پژوهش را هموار تر می نماید.

در واقع صرف وقت در این مرحله سرمایه گذاری ای است که سودش را در پایان پژوهش باز پرداخت می کنند.

٢. سنجش و اندازه گیری.

هنگامی که موضوع مطالعه به دقت مشخص شد گام بعدی تصمیم گیری در خصوص چگونگی اندازه گیری سازه های روانشناختی مشخص شده در سؤالات پژوهشی است.

در اینجا از واژه اندازه گیری، استفاده می شود تا هر دو روی آورد و اندازه گیریهای کمی و کیفی را در بر گیرد.

3. تدوین طرح پژوهش.

در تدوین طرح پژوهش به این موضوع پرداخته خواهد شد که جمع آوری اطلاعات چه موقع، در کجا و بر روی چه کس با چه کسانی انجام خواهد شد؛ برای نمونه، آزمودنیهای مطالعه چه کسانی اند؟

آیا مطالعه حاضر یک طرح تجربی یا گروه کنترل و یا یک طرح همبستگی است؟

این گونه موضوعات معمولا مستقل از مسائل مربوط به اندازه گیری می توانند مورد توجه قرار گیرند.

در واقع سؤالات پژوهش، روش سنجش و اندازه گیری و طرح پژوهش با هم پروتکل یا پیش نویس تحقیق را تشکیل می دهند؛ یعنی نوع نقشه و برنامه کار برای آغاز و انجام مطالعه برای عبور از این سه مرحله، محققان معمولا یک مطالعه مقدماتی انجام میدهند که نتایج آن ممکن است آنها را به بازاندیشی در خصوص پیش نویس تحقیق و یا احتمالا به انجام دادن مطالعات مقدماتی دیگر را دارد.

در نهایت هنگامی که پیش نویس و برنامه کار به پایان رسید، مرحله بعدی اجرای گام به گام پیش نویس و پروتکل تحقيق است.

4. تحلیل و تفسیر یافته های پژوهش.

در این مرحله بسته به نوع الگو و ماهیت داده ها، محقق باید به تحلیلهای لازم آماری یا بالینی دست بزند.

در واقع تحلیل و تفسیر یافته ها یکی از مهم ترین بخشهای اساسی هر پژوهش است.

اگر حتی تمامی مراحل قبلی دقیق و به طور اصولی انجام گرفته باشد ولی محقق توان تجزیه و تحلیل و تفسیر یافته هایش را نداشته باشد، پژوهش به مقصود خود نخواهد رسید.

هر پژوهش وام دار توانایی و قدرت تجزیه و تحلیل یافته ها توسط محقق است.